Leiderschap als hefboom voor succes

Er is een trend om in het (semi) publieke domein meer ruimte te geven aan de professionals. Persoonlijk leiderschap, professionele ruimte in het handelen en zelforganisatie/zelfsturing zijn daarbij de thema’s die wij veel tegenkomen. Een prima keuze als het succes van de organisatie vooral door diezelfde professionals gerealiseerd wordt.

In hetzelfde publieke domein is er ook een trend om met minder leidinggevenden en/of leidinggevende lagen te gaan werken. Deze beide trends lijken gekoppeld te zijn. Op het eerste gezicht klinkt dit logisch: “meer zelforganisatie/zelfsturing, maakt dat we minder leidinggevenden nodig hebben”. Deze conclusie is voor ons niet gelijk “logisch”.

“Het succes van de organisatie zit dan wel bij de professionals, maar de hefboom voor succes zit in het leiderschap!”

Leiderschap zien wij als een “vak”. Je zou er eigenlijk zes jaar voor moeten studeren. Daarbij gaat het niet over een bepaalde stijl van leidinggeven. Het gaat over de vraag: “Wat heb ik te doen als leidinggevende om als hefboom voor succes te kunnen fungeren?“. Het antwoord op deze vraag zit in drie aspecten die succesvolle organisaties evenwichtig hebben te verzorgen:

Menselijkheid. Het zien en inzetten van heel de mens. Niet alleen zijn kennis en vaardigheid, maar ook zijn talenten, drijfveren/passie en gedragsstijl. Pas wanneer er ruimte is voor de hele mens zal de professional duurzaam inzetbaar zijn en optimaal kunnen bijdragen aan het succes van de organisatie.
Levendigheid. Zorgen dat de professionals effectief verbonden zijn met elkaar en met de ambities, doelen en resultaten van de organisatie. Effectief betekent dat professionals hun rol binnen gestelde kaders, willen, kunnen en durven invullen en elkaar actief opzoeken. Maar ook dat de samenwerking binnen en tussen de verschillende teams/eenheden in de organisatie op orde is. Professionals en teams vragen zich daarbij continu af of zij nog wel (voldoende) bijdragen aan de gestelde ambities, doelen en resultaten van de organisatie.
Grip. Zorgen dat er bewuste keuzes worden gemaakt in de focus en de prioriteiten van de organisatie. Maar vooral acceptatie van de consequenties van de gemaakte keuzes met betrekking tot wat wel en wat niet wordt gedaan. En, last but not least, zorgen dat in de praktijk wordt gewerkt met wat is bepaald.

Wij zien in onze praktijk dat, in het meer ruimte creëren voor de professionals, veelal het accent bij menselijkheid en levendigheid wordt gelegd. Grip krijgen en/of houden is vaak onvoldoende een thema. Zelforganisatie/zelfsturing kan alleen tot bloei komen binnen kaders die door leidinggevenden, al dan niet in samenspraak met de professionals, worden opgesteld. Leidinggevenden moeten kaders durven stellen en hanteren opdat de professional daarbinnen tot bloei kan komen. Ook zien we dat de verbinding met de ambities, doelen en resultaten van de organisatie en de samenwerking tussen lijn en staf/ondersteuning vaak te weinig aandacht krijgt. In onze optiek en ervaring zijn dit twee belangrijke redenen die het realiseren van meer zelforganisatie/zelfsturing vertragen en/of blokkeren. Dus ook bij zelfsturing is leiderschap de hefboom voor succes.

Wij helpen onze opdrachtgevers inzichtelijk te krijgen wat er binnen de drie thema’s noodzakelijkerwijs aandacht moet krijgen en hoe dit kan worden gedaan. Daarnaast helpen wij om het leiderschap in de organisatie daadwerkelijk “de hefboom” te laten zijn van het succes van de professionals. Vaak is de eerste stap dan juist het versterken van het leiderschap.

Els Burger

Geassocieerd partner bij Collegamento

Els Burger, arbeids- en organisatiepsycholoog, adviseert en begeleidt organisaties bij uiteenlopende (ontwikkelings)vraagstukken. Op basis van haar leiderschapsconcept voor leiders in het publieke domein ontwikkelde zij samen met Collegamento vele leiderschapsontwikkeltrajecten voor gemeenten, politie en in de zorg. Els werkte als adviseur voor Twijnstra Gudde en ZIN. Sinds 2005 heeft zij haar eigen bureau Zinnige Zaken.

Frank Hermsen

Partner bij Collegamento

Frank Hermsen helpt opdrachtgevers vooral bij het effectiever laten functioneren van managers en medewerkers in de praktijk. Zijn kracht is om te zorgen dat wat bedacht is in de praktijk gaat – en blijft werken.