Domein overstijgend samenwerken. De naam zegt het al: dit gaat over organisaties die over de grenzen van hun eigen sector en organisatie heen samenwerken. Een noodzakelijke samenwerking als we antwoord willen geven op één van de grootste maatschappelijke vraagstukken van dit moment: kwetsbare ouderen zo lang mogelijk in hun eigen vertrouwde omgeving thuis laten wonen. Waarom dat in deze tijd zo relevant is én hoe je dit ondanks de uitdagingen goed organiseert? Daarover vertelt Hanneke Keus, adviseur bij Collegamento en projectleider van twee landelijke experimenten, ons meer. “Als je over organisatiegrenzen heen stapt, kun je samen een beter antwoord vinden.”

Je kunt het niet alleen
‘Hoe zorgen we ervoor dat kwetsbare ouderen langer thuis kunnen blijven wonen?’ Dit is bij zorg- en maatschappelijke organisaties misschien wel één van de meest gestelde vragen van het afgelopen jaar. “Mensen blijven langer zelfstandig thuis wonen en hebben op een gegeven moment hulp nodig. En dat is niet ééndimensionaal”, vertelt Hanneke. “Het gaat niet alleen om zorg. Het gaat ook om wonen, welzijn, zelfredzaamheid en sociale contacten. Het vraagstuk bestaat dus altijd uit meer dan één onderdeel, terwijl veel organisaties zich maar op één stukje richten. Ouderen willen niet voor elke ondersteuningsbehoefte weer ergens anders moeten aankloppen. Het is voor hen veel logischer en makkelijker als zij op één plek terecht kunnen. Als het sociale netwerk en de ondersteuning niet goed is geregeld, komen deze mensen eerder in de zorg terecht. En dat willen we niet. De zorg en ondersteuning moet daarom op een andere manier georganiseerd worden en dan kan je het als zorgorganisatie niet alleen. Samenwerken is een must. Dit is ook de kern van het nieuwe WOZO-programma - Wonen, Ondersteuning en Zorg voor Ouderen – van minister Helder. De vraag is echter: hoe kunnen organisaties samen de ondersteuning zo goed mogelijk organiseren?” 

“Met domein overstijgend samenwerken bouw je aan je bestaansrecht als organisatie en ben je een aantrekkelijke werkgever.”
Hanneke Keus – adviseur Collegamento

Winst voor iedereen
Het is dus in het belang van de burger en van de samenleving dat organisaties gaan samenwerken. Hanneke: “Er is een behoefte. De doelgroep van kwetsbare ouderen vraagt om multidisciplinaire zorg en ondersteuning. Zo kunnen mensen langer zelfstandig thuis wonen. Voor de betrokken organisaties is dit een belangrijke verandering. Ingewikkeld, maar het biedt ook kansen. Want organisaties maken hiermee het werk voor medewerkers een stuk interessanter. Professionals kunnen breder kijken dan hun eigen expertise. Dat is winst voor de professional en maakt de organisatie een aantrekkelijkere werkgever.”

Uitdagingen om te (over)winnen
Samenwerken is niet makkelijk. ‘Ontschotten’ en ‘belemmeringen wegnemen’ is makkelijker gezegd dan gedaan. Om dat goed voor elkaar te krijgen, zijn er wat hobbels die overwonnen moeten worden. Hanneke bespreekt de drie grootste uitdagingen. “Eén van de grootste uitdagingen zijn de financiën. In dit land hebben we verschillende financieringsstromen die volledig losstaan van elkaar. Denk aan de zorgverzekeraar, de WMO en de Wet langdurige zorg. Dus de eerste vraag is vaak: ‘wie gaat wat betalen?’ Vervolgens komt de volgende puzzel: hoe organiseer je vanuit al die verschillende invalshoeken de zorg en ondersteuning? Iedere organisatie heeft een andere positie, andere werkprocessen en andere belangen. Daarna komt de laatste uitdaging: hoe organiseer je domeinoverstijgend samenwerken in je eigen organisatie? Wat vraagt dit van je mensen die het in de praktijk gaan doen?”

“Domein overstijgend samenwerken gaat niet alleen over de uitvoering van de zorg, maar ook over het inrichten van een organisatie op strategisch, tactisch en operationeel niveau.”
Hanneke Keus – adviseur Collegamento

De kracht van een externe adviseur
Domein overstijgend samenwerken gaat daarom óók over het anders inrichten van de organisatie op strategisch, tactisch en operationeel niveau. Daar kan een externe adviseur bij helpen. “Een frisse blik van buitenaf doet wonderen”, vertelt Hanneke. “Collegamento heeft flink wat ervaring in het publieke domein én in domein overstijgend samenwerken op alle niveaus. We zijn er goed in om dit soort processen te managen en te kijken naar alle onderdelen waar een organisatie verandering in gang wil zetten. En de kern van onze expertise is misschien wel om de visie van het papier te krijgen en in de praktijk te laten werken. Key-vragen daarbij zijn: wat vraagt deze samenwerking van de organisatie en de medewerkers? Hoe kun je goed aanhaken bij partners? Wat betekent dit financieel? En hoe voer je de visie uit in de praktijk?”

Voorbeelden uit de praktijk
Benieuwd naar een praktijkvoorbeeld? Hanneke heeft er meerdere: “In 2015 gingen drie experimenten met ondersteuning van VWS van start, geïnitieerd door drie zorgaanbieders: Maria-oord in Dongen, Opella in Ede en NNCZ in Hollandscheveld in nauwe samenwerking met de dorpscoöperatie Hollandscheveld Verbindt. Het doel was aantonen dat zorg organiseren vanuit een integraal perspectief bijdraagt aan een beter antwoord op de vraag van de kwetsbare, thuiswonende ouderen. Hierbij was het heel belangrijk dat ook het privédomein van de bewoner en de lokale gemeenschap werden betrokken.” Hanneke heeft het projectleiderschap uitgevoerd bij het experiment in Dongen en in Hollandscheveld. 

Expertise en ervaring nodig?
Wil je meer weten over dit soort projecten of ontdekken hoe onze adviseurs jou kunnen helpen met domein overstijgend samenwerken?
Neem dan contact op met onze adviseur Hanneke Keus.